Η ιστορία του 2ου Δημοτικού Σχολείου

Στο πρώτο αυτό σχολείο, έδωσαν την επωνυμία “ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΚΟΖΑΝΗΣ”. Την υπευθυνότητα για τη λειτουργία του σχολείου είχε η “Εφορεία των Σχολείων” με πρόεδρο συνήθως τον εκάστοτε Μητροπολίτη. Αξιόλογοι δάσκαλοι στελέχωσαν αυτή τη σχολή με αποτέλεσμα ο αριθμός των μαθητών να αυξάνεται σταθερά.

Με την πάροδο του χρόνου, η πόλη της Κοζάνης μεγαλώνει και οι μαθητές πληθαίνουν. Το 1775 φοιτούν 54 κορίτσια σε ξεχωριστό από τα αγόρια σχολείο, το Παρθεναγωγείο, με γυναίκα πρώτη Διευθύντρια τη Σοφία Στρατηγοπούλου.

Η αύξηση των μαθητών στα σχολεία της Κοζάνης υπήρξε ραγδαία. Το έτος 1905 φοιτούν στην Αστική Σχολή και στο Παρθεναγωγείο 556 μαθητές και μαθήτριες με 8 Δασκάλους.

Τα αγόρια, η “Αστική Σχολή”, στεγάζονταν στο κτίριο όπου σήμερα είναι κτισμένο το κτίριο του Μπλιούρειου Εκκλησιαστικού Ιδρύματος δυτικά του Ιερού Ναού του Αγίου Νικολάου. Τα κορίτσια από το 1775 που ιδρύθηκε το Παρθεναγωγείο στεγάζονταν σε νοικιασμένα οικήματα, όπως του Γ. Γκορτσούλη και Ηλ. Βαμβακά. Το 1873 κτίζεται από την κοινότητα, κτίριο για τη μόνιμη στέγαση του Παρθεναγωγείου, στη θέση του σημερινού Δημαρχείου. Λίγο αργότερα, από το 1901 άρχισε να λειτουργεί και το Βαλταδώρειο Γυμνάσιο με πολύ λίγους μαθητές αρχικά.

Το 1905 ο σύλλογος των δασκάλων, υπέβαλε πρόταση στην Εφορεία των Σχολών Κοζάνης και ζητούσε τη διαίρεση της Αστικής Σχολής σε δύο τμήματα, γιατί ο χώρος που στεγάζονταν ήταν μικρός και ο αριθμός των μαθητών πάρα πολύ μεγάλος. Οι σχολικοί έφοροι της Κοζάνης αναζητούν οικόπεδο για νέο διδακτήριο στις απομακρυσμένες περιοχές Αγ. Αναργύρων και Αγ. Δημητρίου.

Την 11^η Νοεμβρίου 1908, η Σχολική Εφορία, μετά από πρόταση του Νικ. Μουμουζιά, αναθέτει στον Στάμκο Αναστασίου (μεγάλο ευεργέτη της Κοζάνης) την ανεύρεση και αγορά οικοπέδου. Ο Αναστασίου ζήτησε ν΄ αγοράσει οικόπεδο από τον Κ.Ι. Σαββούλη, που είχε πολλά χωράφια στην περιοχή.

Την 19^η Οκτωβρίου 1909 η Σχολική Εφορία που αποτελείται από τους Κ. Δρίζη, Εμμ. Στεργίου, Ν. Μουμουζιά, Αστ. Δεληβάνη, γράφει στον έμπειρο αρχιτέκτονα Ξενοφώντα Παιωνίδη και του αναθέτει την εκπόνηση των σχεδίων των δυο σχολείων. Το ένα διώροφο για το Παρθεναγωγείο(3^ο,4^ο Δ.Σ.) και το δεύτερο υπερυψωμένο μονώροφο με μεγάλο υπόγειο για την Αστική Σχολή(2^ο Δ.Σ.).

Το 1911, η Κοζάνη είναι ακόμα σκλαβωμένη στους Τούρκους, οι οποίοι δεν επιτρέπουν την ανέγερση μεγαλόπρεπων σχολείων, αλλά μόνο μονώροφων. Η επιτροπή αποφασίζει να βγάλει την άδεια, το “Σουλτανικό Φιρμάνι”, στο όνομα του Στάμκου Αναστασίου, με την πρόφαση ότι θα έκτιζε το σπίτι του, στον οποίο και ανέθεσαν εν λευκώ την ανέγερση του διδακτηρίου. Τόση ήταν η εμπιστοσύνη στο πρόσωπο του μεγάλου αυτού πατριώτη. Μετά την αποπεράτωσή του, ο Αναστασίου  θα το αφιέρωνε ο ίδιος στην Κοινότητα για να χρησιμοποιηθεί ως Παρθεναγωγείο.

Το 2^ο Δ. Σχολείο αρχίζει να κτίζεται από το 1911 και μετά με όσα υλικά περίσσευαν από το κτίσιμο του Παρθεναγωγείου. Συνεχίζεται όμως η ανέγερσή του με κεφάλαια του κηροπωλείου, καθώς και με δωρεές από πλούσιους κοζανίτες (Χ. Μούκας) που μάζευε η Σχολική Εφορία.

Μεσολαβεί η απελευθέρωση της Κοζάνης και την τύχη του σχολείου αναλαμβάνει το επίσημο Ελληνικό Κράτος με τη Γενική Διοίκηση Μακεδονίας. Γραφειοκρατικά θέματα σταματούν προσωρινά τις εργασίες του σχολείου. Ξεπερνιούνται όμως με τις προσπάθειες όλων των τοπικών παραγόντων.

Το σχολείο αρχίζει κανονικά τη λειτουργία του το σχ. Έτος 1915-1916. Το νέο διδακτήριο φαντάζει ωραιότατο στην περιοχή, πραγματικό ανάκτορο, με τις μαρμάρινες κολώνες του, το νεοκλασικό διάκοσμο, σωστό στολίδι. Χιλιάδες τα «παρταλόπλα» που αποφοίτησαν από το σχολείο. Χιλιάδες οι στρατεύσιμοι που φωτογραφήθηκαν στις φαρδιές μαρμάρινες σκάλες του, αφού από παλιά ήταν κοζανίτικο έθιμο, όλες οι κλάσεις των στρατεύσιμων παιδιών να βγάζουν μια αναμνηστική φωτογραφία μπρος «στ΄Αϊ Δημήτρ΄ του σχουλειό» μετά το τέλος της Θείας Λειτουργίας.

Το τόσο ωραίο και καλλιμάρμαρο αυτό Διδακτήριο, που από το 1964 συστέγαζε και το 7^ο Δημοτικό Σχολείο που εν τω μεταξύ ιδρύθηκε, ήταν γραφτό να ζήσει μόνο 52 χρόνια. Έγινε στάχτη χωρίς κανείς να μπορέσει να προσφέρει την παραμικρή βοήθεια, την 3^η Μαρτίου 1967 ημέρα Πέμπτη.

Τη φωτιά αντιλήφθηκε πρώτος ο Ιωάν. Δελιαλής που χαράματα πήγαινε ν΄ανοίξει το καφενείο του και έσπευσε να ειδοποιήσει την Πυροσβεστική Υπηρεσία. Χάρη στην αυταπάρνηση των γειτόνων και δασκάλων που έτρεξαν να βοηθήσουν, του αείμνηστου υποσμηναγού Ν. Στ. Γιολδάση και του Αθ. Τσιολάκη που τραυματίστηκε, διεσώθηκαν πολύ λίγα βιβλία του αρχείου. Όλοι έκλαψαν για το χαμό του Σχολείου. Ιδιαίτερα όμως στεναχωρήθηκε ο Διευθυντής του Ιωάννης Κουγιουμτζίδης που γρήγορα αρρώστησε και πέθανε στις 13 Αυγούστου του ίδιου χρόνου.

Οι μαθητές φιλοξενήθηκαν για λίγο στο κτίριο του 4^ου Δημοτικού σχολείου. Σύντομα νοικιάστηκε από τη Νομαρχία το κτίριο του Ιωάν. Καραδαλή, κοντά στον Ι.Ν. του Αγ. Γεωργίου, όπου παρέμειναν μέχρι το 1976.

Οι προσπάθειες ανοικοδόμησης του νέου σχολείου προέβλεπαν την ανέγερση οικοδομικού συγκροτήματος που θα στέγαζε δύο σχολεία, τα 2^ο και 6^ο Δημοτικά, δίπλα στο πάρκο του Αγ. Δημητρίου.

Το σχ. έτος 1976-1977 αρχίζει να λειτουργεί το νέο διδακτήριο ως 6θέσιο. Σήμερα έχει 12 τμήματα και περίπου 250 μαθητές κάθε χρόνο.

Υλικό από το αρχείο του  Γεωργίου Αθ. Σιώζου  τέως Διευθυντή του Σχολείου.